Lọc rửa tinh trùng là gì?
Lọc rửa tinh trùng là kỹ thuật nhằm mục đích loại bỏ các tinh trùng chết và tinh tương nhằm thu được mẫu nhiều tinh trùng khoẻ mạnh để bơm vào buồng tử cung hoặc làm thụ tinh trong ống nghiệm.
Tại sao phải lọc rửa tinh trùng?
Tinh dịch sau khi xuất tinh gồm tinh tương và tinh trùng. Tinh tương đóng vai trò quan trọng trong quá trình di chuyển của tinh trùng trong đường sinh dục, bảo vệ tinh trùng khỏi môi trường pH có tính acid của âm đạo. Tinh tương còn cung cấp năng lượng chủ yếu cho tinh trùng giai đoạn đầu bao gồm fructose, acid citric và ATP.
Tuy nhiên, một số thành phần trong tinh tương cũng có thể gây bất lợi cho khả năng thụ tinh của tinh trùng như các gốc oxy hoá tự do - ROS từ tinh trùng chết và bạch cầu... Khi nồng độ ROS vượt quá mức sinh lý, các gốc tự do có thể tấn công tinh trùng gây đứt gãy ADN, gây biến dạng tinh trùng, giảm khả năng thụ thai. Trong quá trình điều trị vô sinh bằng IUI, IVF, khi rào cản tự nhiên bị phá vỡ thì một số thành phần của tinh tương ( Fructose, Prostragladins) lại gây trở ngại cho quá trình thụ thai.
Lọc rửa tinh trùng là một bước quan trọng không thể thiếu khi thực hiện các biện pháp hỗ trợ sinh sản, giúp phân tách tinh trùng ra khỏi tinh dịch để thu được mẫu cô đặc, chứa tỷ lệ phần trăm tinh trùng di động và tinh trùng hình dạng bình thường cao, đồng thời loại bỏ các mảnh vỡ, tế bào lạ và tinh trùng chết.
Các phương pháp lọc rửa tinh trùng
Phương pháp rửa đơn thuần
Đây là phương pháp đơn giản và cổ điển nhất.
Phương pháp này giúp thu được tinh trùng cao nhất với những mẫu tinh dịch có chất lượng tốt. Phương pháp này thường được sử dụng để chuẩn bị tinh trùng cho IUI.
Tinh dịch được pha loãng bằng môi trường nuôi cấy theo tỷ lệ 1:1, sau đó tiến hành ly tâm (2 - 3 lần) để loại bỏ tinh tương. Sau khi ly tâm, phần cặn thu được sẽ được đánh giá mật độ và di động, sau đó được dùng cho điều trị.
Phương pháp dựa trên sự di chuyển
Tinh trùng được chọn lọc dựa trên khả năng tự bơi ra khỏi tinh dịch để vào môi trường nuôi cấy. Cách làm này được gọi là kỹ thuật “ Swim up”. Kỹ thuật swim-up trực tiếp được thực hiện bằng cách đặt môi trường nuôi cấy lên lớp tinh dịch hoặc đặt lớp tinh dịch dưới lớp môi trường nuôi cấy. Sau đó, tinh trùng sẽ bơi vào trong môi trường nuôi cấy.
Phương pháp thang nồng độ
Có hai phương pháp phân tách tinh trùng dựa trên tỷ trọng hoặc tỷ trọng riêng: thang nồng độ liên tục và không liên tục. Trong đó, phương pháp thang nồng độ không liên tục được sử dụng phổ biến hơn.
Nguyên lý của phương pháp thang nồng độ không liên tục là các tế bào có tỷ trọng khác nhau sẽ bị giữ lại ở những lớp môi trường lọc có nồng độ khác nhau dưới tác động của lực ly tâm. Phương pháp này thường sử dụng với 2 lớp môi trường lọc: lớp 45% ở trên và lớp 90% ở dưới. Thành phần chính của môi trường là các hạt silica bọc silane, chính các hạt này sẽ giúp phân tách tinh trùng theo tỷ trọng của chúng.
Tinh trùng có hình dạng bình thường và bất thường sẽ có tỷ trọng khác nhau. Tinh trùng trưởng thành có hình dạng bình thường sẽ có tỷ trọng khoảng 1,10 g/ml trong khi đó, tinh trùng chưa trưởng thành và tinh trùng hình dạng bất thường có tỷ trọng là 1,06 – 1,09 g/ml.
Sau ly tâm tại mặt phân cách giữa lớp 45 và tinh dịch là các tế bào bạch cầu, mảnh vụn tế bào, trong lớp môi trường 45 là những tinh trùng bất động, tinh trùng chết, tại mặt phân cách giữa lớp 45 và 90 là các tế bào hồng cầu. Chỉ những tinh trùng di động có hình thái bình thường sẽ đi xuống lớp 90 và nằm ở đáy ống ly tâm.
Kết luận
Chuẩn bị tinh trùng là một trong những bước quan trọng của quá trình sử dụng các biện pháp hỗ trợ. Hiện nay, phương pháp lọc rửa tinh trùng dựa theo sự di chuyển và thang nồng độ đang được áp dụng rộng rãi. Lựa chọn phương pháp lọc rửa nào tuỳ thuộc vào chất lượng mẫu tinh dịch, nhu cầu và mục đích của từng trung tâm.
